Bütün hamdler, alemin Rabbine mahsustur. Salat ü selam, mahlukatının en hayırlısının, (Aleyhisselam) alinin ve ashabının üzerine olsun!

Bundan sora, bilmelisin ki, yüce Nakşibendi tarikatının medarı, ihlas, Allah’a muhabbet mürşide teslim olmak üzeredir. Bu üç haslet ne kadar artarsa sahibinin de o seviyede manevi yükselme ve visal makamları artar. Bunlar tamam olunca, yakini iman ile şühudi gaybet olan matlublar hasıl olur. İhlasın en azı, mürid, hidayetine muktedir olan mürşidinin kapısından başka, onu Allah’a ulaştıran bütün kapıların kendisine kapalı olduklarını bilmesidir.

Muhabbet ise, müridin nezdinde, mürşidi malından, çocuğundan, kendi nefsinden daha sevimli olması demektir.

Teslim demek, kâmil olan mürşidi kendisine emr eylediği şeyi, güzel veya çirkin, caiz ve haram olduğuna bakmaksızın yapmasından ibarettir. Nakşibendi tarikatının yüce zatları, bu üç esasın tamamlanması için adab ve adetler kurmuşlardır.

Birincisi: Cenabı Hakk’ın Kuran ı Kerimde:

"Doğru olanlarla beraber olun." Buyurduğu üzere, imkân dahlinde zahiren mürşidin sohbeti, yoksa manevi sohbettir. Ki o da rabıtadır. Oysa ikinci kısımdır.

Birincisi, icmali ve hayalidir. Ki; Mürid, üstadı daima hatta tuvalette cinsi münasebet, yemek vakitlerinde sanki üstadı yanında olduğunu düşünecektir. Keza dostlarının arasında bulunduğu ve himmetinden yardım taleb etmesi, için, talebelere ders verdiği vakitte, yatmadan önce ve yattıktan sonra da böyle düşünmesidir.

Diğeri, tafsili ve suri rabıtadır. Ki mürid, namazdaki teverrükle oturuşun tersine oturup iki gözünü kapatarak, sanki alnında bir gözü olduğunu farz ederek üstadın suretinin yüzüne karşı olduğunu ve tarafından bir ışık çıkıp kalbine doğru geldiğini mülahaza etmesidir. Rabıta, zamanı, akşam namazı ile yatsı namazın vakitleri arasındadır.

Adabın ikincisi ise, şeriatla amel etmek, mutlaka bidatlardan korunmak, mümkün olunduğu kadar ruhsatlarla amel etmemektir.

Üçüncüsü, kendi varlığını mürşidin varlığında mahv etmektir. Yani mürid, nefis, onu kabiliyet sıfatıyla aldatmamak için, gayesi mürşidin gölgesi ile gölgelenmek ve kemaliyet vasfını taleb etmemek üzere, nefsini, ilim gibi ihtiyari veya güzellik gibi tabii kemaliyet vasıflarından hiç birisiyle muttasıf olduğunu bilmemek demektir.

Dördüncüsü, peder, Gavs i azamdan (Kuddise sirruh) rivayet ettiği üzere yapılacak zikirdir. Bu zikir vakitlerinin en efdali, şafak ile güneş doğduğu vakit arasındadır. Bu şeyler, birçok adabın yapılması ve riayet edilmesiyle hasıl olur. Birincisi, mürid, yalnız ayağına bakmasıdır. Zira, Nakşibendi sadatın nezdinde, mutlak nazar şeriat ehlinin nezdinde kadınlara bakmak gibidir. Hatta sadattan bazısı, nazar mutlaka haramdır. Mutlaka tarikat nisbetine zarar vericidir, demişlerdir. Onlarca, en sahih kavl de budur. Bazıları da böyle nazar hakkında şayet şehvet suretiyle olsa, yani müridin aklı fikri bakılan şeye taalluk ederse, haramdır. Nisbet için zararlıdır. Veya fitne kasdıyla yani fitne taleb etmek için olsa, yine haramdır, demişlerdir.

İkincisi: Dünya muhabbetinden ve mülahazasından, yapılan amellerin sevabına göz dikmekten korunmaktır. Çünkü dünyanın sevgisi, Allah’ın sevgisine aykırıdır. Amellerin sevabına göz dikmek, amellere zarar vericidir. Zira her ikiside nefsin payıdırlar.

Üçüncüsü: Farz namazlardan sora, zatı Bari’nin azametine kibriyasına yakışmayıp ve gereği gibi kılınmadığı zannı ile kılınan namaz, masiyet olup dolayısıyla Allah’tan af taleb etmek için, üç, on beş veya yirmi kere istiğfar etmek lazımdır. Ama günah olduğu zan edilen mezkûr ibadetin terk edilmesi de, lazım gelmez. Çünkü her vakit ibadet etmek mükellefiyeti bakidir. Öyle ise, mükellef her zaman onu yapması lazımdır.

Kılmasına kalkıp da teklif olunduğu şekilde yapmazsa, efendisi, kendisine daima hizmet etmekle emr edip, hakkıyla yapmaya gücü olmayan köle, efendisine af için yalvarıp, efendisi de onu affettiği gibi, mükellef de Allah’u Teâlâ ve tekaddeseden niyaz ve yalvarmak suretiyle istiğfar etmesi lazımdır. Böylece, ikinci defa yapacağı amelin hakkıyla yapılması ümidinde bulunmaktır. Bu durum farz ibadetlerinde olduğu gibi, diğer yaptığı bütün salih amellerine karşı da durum böyledir. Bu husus talebelere verilen dersten sonra, daha ziyade istiğfar edilmesi lazımdır. Zira ilim, bilgi gerçekten müderrisin değil, Allah’ındır. Şayet, sende alim bir kimse olduğuna dair bir zannın mevcut olmasını görsen, bu görüş birçok manevi hastalıklara sebep olup, sana ve verdiğin derslere ve mütalaana zararlıdır.

Dördüncüsü: Bildiğin bir meseleyi, bir alimden sormak değil, belki bilmediğin şeyi sormandır.

Allahü Teâlâ, efendimiz Muhammed’in (Sallallahu aleyhi ve sellem) bütün al ve ashabının (Rıdvanullahi teala aleyhim ecmain) üzerine salat ü selam eylesin!